بدون توجه به سن و تجربه شما در زمینه دندانپزشکی، این مطلب می تواند برای شما ارزشمند باشد. ما تلاش کرده ایم تا اصطلاحات دندانپزشکی رایج را در این صفحه برای مخاطبان عزیز سایت دنیای دندان آماده کنیم. اطلاعاتی که در این محتوا مشاهده می کنید، واژه نامه کاربردی در زمینه دندانپزشکی هستند. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد هر یک از اصطلاحات، لطفاً بر روی لینک های مشخص شده کلیک نمایید. اگر سوالی دارید، آن را در قسمت پایین این پست مطرح کرده تا به شما پاسخ بدهیم.
1. ایمپلنت دندان (Implant Dental)
از رایج ترین اصطلاحات دندانپزشکی می توان به ایمپلنت اشاره نمود. ایمپلنت یک روش جایگزین دندان از دست رفته است که طی یک عمل جراحی در داخل فک کاشته می شود. هر ایمپلنت از چند قطعه تشکیل شده است؛ پایه یا فیکسچر، اباتمنت و پروتز سه بخش اصلی هر ایمپلنت دندان هستند. فیکسچر (پیچ ایمپلنت) نقش ریشه دندان را در ساختار استخوان فکی ایفا می کند. دندانپزشک متخصص ترمیم و زیبایی اباتمنت را بر روی فیکسچر نصب و سپس روکش دندانی را بر روی اباتمنت قرار می دهد.
ایمپلنت فوری یک روش خاص در درمان ایمپلنت است که بسته به ضخامت و تراکم استخوان فک، در یک روز همزمان با خارج کردن دندان پایه ایمپلنت در استخوان فک قرار می گیرد. پس از انجام این مراحل اولیه، مراجعه بعدی برای انجام قالب گیری و نصب روکش ایمپلنت دندان حدود 3 ماه بعد از انجام ایمپلنت فوری زمان بندی می شود.
2. ارتودنسی دندان (Dental orthodontics)
یکی از مهم ترین اصطلاحات دندانپزشکی ارتودنسی دندان است. ارتودنسی دندان به معنی اصلاح عدم هماهنگی و یا عدم تراز و یا ناهماهنگی در روابط بین فکین و دندان ها است. به زبان ساده متخصصان ارتودنسی با کمک دستگاه های ارتودنسی اقدام به صاف، یکدست و منظم کردن دندان ها و فک می کنند.
ارتودنسی دندان دارای انواع مختلفی هستند:
- ارتودنسی ثابت
- ارتودنسی متحرک
- ارتودنسی پشت دندانی
- ارتودنسی نامرئی
- ارتودنسی با الاینرهای شفاف
- ارتودنسی فانکشنال
- ارتودنسی دیمون
- ارتودنسی سرامیکی
- ارتودنسی رنگی
- جراحی فک و ارتودنسی (ارتوسرجری)
3. لمینت دندان (Dental laminate)
از دیگر اصطلاحات دندانپزشکی که بسیار پرکاربرد در حوزه ترمیم و زیبایی است، لمینت دندان می باشد. لمینت های دندانی در 2 نوع ونیر کامپوزیت و سرامیکی ارائه می شود. این لمینت ها به قسمت بیرونی دندان های جلو چسبانده می شوند و مواردی نظیر رنگ، ظاهر و اندازه دندان را تغییر می دهند. لمینت تاثیر قابل توجهی بر زیبایی لبخند افراد دارد. اگر دندان هایتان دچار تغییر رنگ غیر شدید شده است، در حال دست و پنجه نرم کردن با کجی بسیار خفیف برخی از واحدهای دندانی هستید یا دنبال راهکاری برای بستن فاصله بین دندان ها (اگر خفیف باشد) می گردید، لمینت گذاری گزینه ای عالی است.
لمینت سرامیکی دندان یک پوشش نازک با ضخامت کم از مواد سرامیکی است که پس از تراش سطحی و انجام قالب گیری از دندان در آزمایشگاه تهیه می شود. ونیر کامپوزیت دندان از سطح مقاومت کمتری نسبت به مواد پرسلن لمینت سرامیکی برخوردار است. همچنین هزینه لمینت دندان از قیمت نصب ونیر کامپوزیت به دلیل بالا بودن طول عمر و سطح استحکام مواد سرامیکی بیشتر است.
4. کامپوزیت دندان (Dental composite)
مواد دندانی (یا مواد ترمیمی سفید) که در زمینه دندانپزشکی برای تعمیر تاج و پر کردن فضای خالی بین دندانها (ترمیم همرنگ دندان) به کار می رود کامپوزیت دندان نام دارد. این مواد از ترکیبات مختلفی از جمله رزین و ذرات کوارتز ساخته شده است.
عملیات اتصال مواد کامپوزیت به دندان با عنوان “باندینگ دندان” شناخته می شود. در ابتدا، مواد کامپوزیت معمولا برای تعمیر دندانهای جلویی به کار می رفتند تا با رنگ دندان هماهنگ باشند. اما در حال حاضر، انواع مختلفی از مواد کامپوزیت برای تمام نواحی دندانی از جمله دندانهای خلفی نیز در دسترس قرار گرفته اند.
5. بلیچینگ دندان (Teeth bleaching)
بلیچینگ دندان یکی از اصطلاحات دندانپزشکی است که به روش درمانی اشاره دارد که با استفاده از مواد اکسید کننده، رنگدانه های نفوذ کرده به داخل مینای دندان را از بین میبرد و باعث سفید شدن دندان میشود. سفید کردن دندان با روش بلیچینگ به دو شکل اصلی انجام میشود:
- بلیچینگ افیسی (Office Bleach): در این روش، بلیچینگ توسط دندانپزشک در مطب انجام میشود و نیاز به تخصص و تجهیزات حرفهای دارد.
- بلیچینگ خانگی (Home Bleach): در این روش، بلیچینگ به صورت خانگی با استفاده از محصولاتی که توسط دندانپزشک تجویز میشود انجام میشود، و بیمار باید دستورات دقیق دندانپزشک را دنبال کند.
6. بیلداپ (Build-up)
پین بیلداپ به شیوه ای اشاره دارد که تاج دندان که به شکل نامناسبی تغییر کرده، با قرار دادن پین در داخل تاج یا داخل کانال ریشه دندان، شکل تاج دندان را با مواد ترمیمی بازسازی میکند.
ساختارهای مصنوعی که جایگزین ساختار از دست رفته دندان میشوند، به نام “رستوریشن” معروف هستند. روکش یا کراون یک نوع رستوریشن است که سطح خارجی تاج دندان را پوشانده و به عبارت دیگر آن را “روکش” میکند.
7. پل دندان یا بریج
اصطلاح دندانپزشکی پل دندان یا بریج، یک نوع روکش جایگزینی برای جای خالی دندانها میباشد. در این روش، دو ایمپلنت یا دو دندان مانند پل به یکدیگر متصل میشوند و جایگزین دندانهای از دست رفته میشوند. برای نصب بریج، ابتدا دندانهای اطراف خالی شده و دو طرف محل اتصال دندانهای پایه نیز روکش میشوند.
🦷 مطالعه این مقاله را از دست ندهید: بریج یا ایمپلنت دندان؛ کدام بهتر است؟
8. اچ کردن (Etching)
یکی دیگر از اصطلاحات دندانپزشکی، اچ کردن نام دارد که به استفاده از ژل اسیدی برای ایجاد سطحی با ویژگیهای میکروسکوپیک بر روی مینای دندان یا عاج دندان اشاره دارد. این عمل اهدافی چون ایجاد قابلیت پیوند مینای دندان با رزینها را دنبال میکند.
9. اف آر سی (FRC)
روشی مقرون به صرفه برای جایگزینی دندانهای از دست رفته است که در آن از کامپوزیتهای تقویت شده با فایبر یا پلیمرهای تقویت شده با الیاف به همراه کامپوزیت استفاده میشود. در این روش، قاب فیبر به دندانهای طبیعی با استفاده از چسب متصل میشود، به گونهای که باند بین کامپوزیت و مینای دندان، قویترین پیوند ممکن در دهان را ایجاد کند.
10. اوردنچر (Overdenture)
اصطلاح دندانپزشکی اوردنچر به نوعی دست دندان می باشد که در دهان بر روی تعدادی پایه قرار میگیرد. این پایهها میتوانند دندانهای بیمار باشند که عصب کشی شده و کوتاه میشوند تا در زیر دست دندان قرار بگیرند، یا میتوانند ایمپلنتهایی باشند که در فک بیمار قرار داده شدهاند.
11. بایت وینگ (Bitewing)
بایت وینگ بهترین حالت رادیوگرافی برای تشخیص پوسیدگیهای بین دندانی و بررسی وجود تحلیل استخوان حمایتکننده دندانها میباشد. برای تهیه این نوع رادیوگرافی، یک حلقه کاغذی که دارای یک زبانه (wing) کوچک است را دور فیلم قرار میدهند. سپس بعد از جایگذاری آن در دهان بیمار، بیمار روی زبانه را گاز میگیرد و در این حالت عکس گرفته میشود. به این دلیل از نام “بایت وینگ” استفاده میشود و در نهایت تصویری از دندانهای دو فک را در چنین تصویری ارائه میدهد.
12. روت کانال (Root Canal Therapy – RTC)
روت کانال درمانی که به اشتباه به آن عصب کشی دندان هم گفته میشود، یکی از درمانهای مهم در حوزه دندانپزشکی میباشد. در این روش، ابتدا کانال ریشه و حفره مغز دندان که شامل بافتهای عصبی، رگهای خونی، و بافتهای سلولی دیگری میباشد، به طور کامل برداشته و تخلیه میشوند. سپس تمیز میشوند و با استفاده از سوهانهای کوچک (فایلهای اندو)، شکل دهی و با محلول شستشو، عفونتزدایی میشوند. در مرحله بعد، این کانالها با استفاده از مواد ویژه نرمی مانند گوتاپرکا پر میشوند. بعد از این عمل، دندان میمیرد و در صورتی که بعد از آن دندان عفونی شود، باید تحت عمل جراحی انتهای ریشه قرار گیرد.
13. فیلینگ (Dental Filling)
یکی دیگر از اصطلاحات دندانپزشکی، فیلینگ دندان است که به جایگزین کردن مواد مصنوعی (مواد دندانی) به جای بافت مینای دندان اشاره دارد که در واقع همان پرکردن دندان میباشد. در دندانپزشکی از مواد دندانی مختلفی برای ترمیم تاج دندان استفاده میشود که بسته به نوع دندان و نیاز بیمار، انتخاب میشود.
14. فیلیپر (Flipper)
فیلیپر یک پروتز موقت و متحرک است که در دوره انتظار برای آماده شدن پروتز اصلی استفاده میشود. گاهی به جای بریج یا ایمپلنت، از فیلیپر برای ترمیم تک دندان از دست رفته به صورت دائمی استفاده میشود.
15. اینله (Inlay) و انله (Onlay)
شاید خیلی از افراد با این اصطلاحات دندانپزشکی آشنایی نداشته باشند. اینله و انله به عنوان حلقه واسطهای بین پر کردن دندان و روکش دندان مورد استفاده قرار میگیرند. در مواردی که ساختار کافی برای پشتیبانی از پر کردن دندان وجود ندارد و به همین موازات دندان به شدت آسیب ندیده باشد، از این ترمیمها استفاده میشود. جنس اینله و انله میتواند از طلا، کامپوزیت، رزین یا سرامیک باشد. این ترمیمها در صورت مراقبت نسبتا طولانی مدت میتوانند مقاوم باشند و به دو صورت مستقیم یا غیرمستقیم ساخته میشوند.
فرم مستقیم اینله و انله در مطب دندانپزشکی انجام میشود و از مواد کامپوزیت و رزین ساخته میشود. اما فرم غیرمستقیم اینله و انله در لابراتور تهیه میشود و ممکن است از جنس طلا یا سرامیک باشد.
16. پر کردن ریشه به صورت رتروگراد
پر کردن ریشه به صورت رتروگراد وقتی مورد استفاده قرار میگیرد که دسترسی طبیعی به سیستم کانال ریشه توسط پستها متعارف نباشد. این روش شامل یک نیمه جراحی، برداشتن نوک ریشه دندان، پاک سازی و بستن آن است.
17. آبسه دندان
آبسه دندان ناشی از عفونت دندانی است که به دلیل آسیب به عصب و پالپ دندان، تورمی در ریشه ایجاد میکند. عدم درمان به موقع آبسه دندان ممکن است باعث شود عفونت به لایه های عمیق نفوذ کند و اختلالات جدی در سیستم تنفسی و اطراف مغز ایجاد کند. عدم درمان آبسه دندان ممکن است منجر به درگیری مغزی و مننژیت (التهاب و تورم پرده مغز) شود و حتی موجب مرگ گردد.
18. بیماری لثه
بیماری لثه به عنوان یک عفونت و التهاب همراه با شروع به تخریب استخوان حفاظتکننده دندان در فک توصیف میشود. زمانی که پلاک دندانی به فضای بین لثه و دندان وارد میشود، ممکن است باعث ایجاد التهاب لثه و تخریب شوند. اگر این موضوع بدون درمان متوقف نشود و عفونت لثه درمان نشود، ممکن است با گذر زمان باعث از بین رفتن ریشه دندان شود و به جای درمان پوسیدگی دندان، نیاز به خارج کردن دندان وجود داشته باشد. بیماری لثه اغلب بدون علائم یا درد وجود دارد و از عواملی است که باعث بوی بد دهان میشود.
6 تا از مهم ترین عوارض ارتودنسی که باید بدانید !
چه وسایلی برای بهداشت ارتودنسی دندان نیاز است؟
